November

In November wordt het elke dag eerder donker, om vijf uur na het werk een rondje tuin lopen is er niet meer bij.
Deze herfst is niet zo kleurrijk als vorig jaar, waarschijnlijk omdat we tot nu toe nog geen nachtvorst hebben gehad. Toch is er nog kleur genoeg. Bijvoorbeeld de Liquidambar formosana. Die kan fantastisch geel, oranje en rood kleuren, en houdt bovendien zijn kleurige bladeren heel lang vast. Het is een lid van de Hamamelis (Toverhazelaar) familie en er staan er enkele in de tuin als onderdeel van de nationale collectie. Zie foto.

Dankzij de hoge temperaturen gaan veel planten nog heel lang door, en de Stevia heeft zelfs kans gezien om tot bloei te komen in de Middentuin. Het zijn heel kleine witte bloemtjes, je moet goed kijken om ze te zien.

Oktober

Dit is weer de tijd van het jaar voor bladeren harken. Zulke mooie kleuren en langzamerhand dwarrelt alles op de grond en moet opgeruimd worden.
De plantenbakken met gevoelige soorten worden weer opgeborgen in de grote oranjerie waar eerst de informatie over exotische invasieven te zien was. De canna's zijn afgeknipt en alles wordt klaargemaakt voor de winter, ook al lijkt de vorst nog ver weg.
Het is elk jaar spannend om te ontdekken waar allerlei paddestoelen te voorschijn komen. De uitbarsting op de berkestammetjes bij de ingang van de tuin is voorbij (zie blog December 2012), maar tussen de afgevallen bladeren springen hele zwermen kleine zwammen te voorschijn. Hier een paar foto's.

September

Het is al weer herfst, en langzaam verdwijnen sommige planten uit de tuin. Uitgebloeid, of in elkaar gestort omdat het maar éénjarigen zijn aan het einde van hun leven.
Het regent kastanjes en walnoten, eikeltjes en hazelnoten.
In de tuin worden elk jaar zaden geoogst voor uitwisseling met ander tuinen. Veel zaden zijn mooi om te zien, wie houdt er niet van de glanzende oranjebruine nieuwe kastanjes? Hierbij een foto van de openspringende zaadkapsels van de Hemerocallis in de Middentuin, drie geribde kamertje met glimmende zwarte zaden. Als experiment hebben we de zaden in een rijtje gezaaid, kijken of ze dezelfde kleur worden als de moederplant.

Deze maand is er opnieuw een verfwerkshop geweest waarbij wol is geverfd met planten die wij ook in de tuin hebben staan. Er werd geverfd met Meekrap (rood), Liguster (geel), Indigo (blauw) en Wolfspoot (groen). Hierbij een foto van de bloeiende Indigoplant (Indigofera Kirilowii) in de Thematuin. Dit is niet de echte tropische Indigo, maar produceert in mindere mate ook dezelfde blauwe kleurstof, net als de Wede.

In de kolom hiernaast staat een link naar foto's van de verfwerkshops in 2013 en 2014.

Augustus

Tussen alle regenbuien in Augustus valt er toch ook te genieten van de zonnige momenten.
In de Middentuin zijn eindelijk alle ornamentale Taxus bomen ingekort zodat de zon weer volop kan schijnen op de midden vakken, zie foto.
In het linkervak vooraan bloeit de Impatients uitbundig. Dit is de Impatiens hawkeri, het neefje uit Nieuw-Guinea van het bekende Vlijtig Liesje (Impatiens walleriana) uit Afrika. De bloemen zijn eetbaar.
Daarachter het vak met keukenkruiden; Bieslook, Tijm, Munt en Basilicum. Daar weer achter zijn nog net de blauwe bloemetjes te zien van de Borage (Komkommerkruid).
Aan de rechterkant zien we helemaal achteraan de Begonia's bloeien, daarvoor een vak met Stevia's (zoetstof) en daar weer voor de herbloei van de Viola cornuta.
Rechts vooraan staat de Ipomoea batates (zoete aardappel), hier niet gekweekt voor de vlezige wortel maar voor de mooie bladkleuren. Ze zijn geplant in een ornamentale spiraal om de sterke contrasten van de kleurige bladeren nog duidelijker te laten uitkomen. Een stukje creatief vrijwilligerswerk.

Juli

Dit jaar een echt zomerse Julimaand met veel zon en warmte. De buien vallen helaas meestal elders in het land maar dank zij het sproeisysteem groeit alles met een sneltreinvaart.
In de thematuin staan de Rudbeckia's te stralen als kleine zonnebloemen, felgeel tegen de blauwe hemel. Heel begrijpelijk dat men deze kleur zo graag gebruikte om stoffen eenzelfde geelgouden tint te geven. Ook de bladeren en stengels kunnen voor het verven gebruikt worden, waarbij de kleur naar grijs of bruin gaat.

De snipperpaden rondom de verfplanten zijn een aanhoudend probleem; de houtsnippers vergaan te snel door de hoge vochtigheidsgraad en het grasveld rukt meteen op. We hebben de grasrand weer wat meer op afstand gezet, en de plannen zijn om in de winter tegels rondom de plantvakken te leggen, net zoals bij de nieuwe kruidenvakken achter in de tuin.

Juni

Hier is een foto van de Middentuin waarop goed te zien is hoe het bijhouden van de graskanten essentieel is voor het verzorgde uiterlijk van de tuin.
Het voorste vak heeft Tagetes lucida, overgebleven van vorig jaar dankzij de zachte winter, en te gebruiken als keukenkruid (vergelijkbaar met dragon), voor thee, als verfplant en gedroogd als wierook. Op dezelfde rij naar rechts een vak met opkomend komkommerkruid (Borage) en het derde vak bevat Bieslook, Munt en Basilicum, ook nog van vorig jaar.
De tweede rij van links naar rechts: dit jaar geplante Begonia's met eetbare bloemen, in het tweede vak pasgezette Stevia planten (zoetstof) en in het derde vak bosviooltjes die zichzelf gezaaid hebben sinds vorig jaar. De oorspronkelijke decoratieve kleurverdeling van de viooltjes is daardoor verdwenen, maar de bloemetjes vertonen nu prachtige subtiele individuele kleurnuances, zie foto hieronder.

Mei

De vrijwilligers zijn in Mei actief geweest om de tuin zo goed mogelijk klaar te krijgen voor de Hortusdag. Paden en graskanten bijhouden, kleurige eenjarigen planten en samen met het personeel het heermoes op de kruidenakker verwijderen. Zo schoon is dat stuk in tijden niet geweest! De Hortusdag was heel geslaagd, mooi weer, veel mensen en de Irissen bloeiden volop.
De Middentuin heeft meer zon en ruimte dan ooit nu de Taxus gesnoeid is en de Oostindische Kers, die dit jaar vroeger is dan anders door de zachte winter, gloeit in allerlei tropische tinten. Bezoekers worden uitgenodigd een hapje te proeven, bloemen genoeg. We hebben vorig jaar op de hoeken verschillende varieteiten gezaaid en dat valt nu des te beter op. Hier wat foto's. Op de achtergrond van foto 1 de vakken met Borage en Begonia, daarachter de bloeiende snijbiet en nog wat verder de Hemerocallis tussen de Taxus bomen.

April

Het planten van de eerste madeliefjes was misschien wat voorbarig, uitgelokt door de ongewoon warme lente. Maar de nachten zijn soms toch nog koud en de regen deze maand viel vooral elders in het land. Dus hebben de plantjes het wat moeilijk gehad. Nu is toch echt de goede plantperiode aangebroken en hebben we Vlijtig Liesjes en een aantal Salie-soorten in de Middentuin gezet.
De Taxus bomen in de Middentuin zijn tot halverwege afgeslankt. Nu nog de bovenkanten snoeien, werk voor de vaklui met een hoogwerker.
De afwezigheid van een echte winter zorgt voor verrassingen. De Oost Indische Kers blijft doorleven en bloeit nu al uitbundig. Hoezo éénjarig? Ook de vaste Fuschsia planten zijn groen gebleven en bloeien rustig verder. Zodat nu de Tamarisk dit jaar een ongewone buur heeft, zie foto.

Er verandert veel in de tuin. Zoals de verplaatsing van de medicinale kruiden naar verhoogde bakken. Veel wordt opnieuw gezaaid, maar de Pulsatilla vulgaris (Wildemanskruid) is net overgeplant, bloeiend en wel. Deze plant is prachtig zilver behaard, zie foto. (Wilde haren?)

Maart

Dit jaar een geweldig voorjaar met in de middag al haast zomerse temperaturen.
Het thema voor de middentuin is dit jaar net als vorig jaar eetbare bloemen, en in de thematuin staan weer verfplanten. De eerste eenjarigen zijn al geplant: eetbare madeliefjes.
Altijd fascinerend hoe alles weer uitloopt. Bijvoorbeeld de Crambe cordifolia in de middentuin, uit de schijnbaar dode stronken spuiten ineens dikke uitlopers te voorschijn.

Ook de strook rondom de middentuin wordt door de vrijwilligers bijgehouden, en daar staat een deel van de nationale Hamamelis collectie. De Hamamelis zelf is intussen uitgebloeid en nu bloeit de Corylopsis, ook een lid van de Hamamelis familie. Op de foto hieronder van de Corylopsis spicata zijn naast de bloemen ook nog de zaaddozen van het vorige jaar te bewonderen
.

Februari

In Februari is er in de tuin voornamelijk snoeiwerk verricht. We zijn zelfs begonnen aan het slanker maken van de ornamentale Taxus bomen in de middentuin, zie foto.

Het staat even wat kaal maar de Taxus loopt altijd weer opnieuw uit. Op de foto is te zien dat de Hemerocallis al aardig boven de grond staat, terwijl verderop rond de Taxus de Oost-Indische kers sinds vorige zomer gewoon is blijven doorgroeien alsof er geen winter is geweest. Ook de snijbiet in het middenvak weet van geen ophouden.
Op onderstaande foto staat de Prunus mahaleb (Weichselkers) al in volle bloei, minstens een maand te vroeg. Ook is te zien dat er gewerkt wordt aan de beschoeiing van de sloot en het bouwen van een nieuwe brug.

Januari

De winter is tot nu toe erg zacht geweest en daardoor heeft de winterbloeiende Prunus (sierkers) ongewoon veel bloemetjes tegelijk en kan nog steeds doorgaan met bloeien zonder onderbreking van vorstperiodes die de bloemetjes bevriest en bruin maakt waarna er weer nieuwe knoppen moeten opengaan. Lijkt meer op lente.

Dit is een foto van de uitbundig bloeiende Prunus subhirtella 'Autumnalis' met op de achtergrond twee Hamamelis bloeiers. Links van de groene struik in het centrum (de Camelia japonica in knop) staat de roodbloeiende Hamamelis intermedia 'Feuerzauber', zie foto vorige maand. Rechts bloeit de gele Hamamelis japonica var. arborea, waarvan een foto hieronder.

Op deze foto zijn de vier meeldraden goed te zien. De bestuiving gebeurt ondanks het koude seizoen toch door insecten zoals vliegjes.

December

In December hebben de vrijwilligers de allerlaatste bladeren opgeveegd op heel veel plaatsen in de tuin en daarna zijn we fijn de feestdagen thuis gaan vieren en gebeurde er niet veel meer in de tuin.
Er was héél even wat vorst in de eerste helft van de maand en de tuin zag er meteen sprookjesachtig uit door de combinatie van laatste herfstbladeren met de witte ijzel.

Daarna enkel veel wind en regen en te hoge temperaturen voor de tijd van het jaar, dus het is niet vreemd dat de Hamamelis al is begonnen met bloeien, zie foto. Doordat er meerdere bloemetjes vlak bij elkaar zitten lijkt het erg ingewikkeld, maar elk bloemetje bestaat uit maar vier kleine donkerrode kroonbladeren, vier lange lintvormige kelkbladeren, vier meeldraden en middenin de stamper.