December, de donkerste tijd van het jaar, is eindelijk voorbij en vanaf nu wordt het elke dag weer wat lichter. De planten in de middentuin en thematuin zijn vooral in winterrust en er gebeurt niet veel. Maar in een heel andere hoek van de tuin zijn kleurrijke groeisels te vinden. Bij de ingang zijn dode berkestammetjes langs een pad gezet die al een aantal jaren ergens anders lagen, en nu valt op hoeveel soorten paddestoelen er een goed plekje hebben gevonden. Er groeien grote aantallen bruine berkenzwammen, rode, groene en gele slijmzwammen, oranje korstmossen en verschillende elfenbankjes soorten. Een speurtocht langs de soorten levert kleurrijke verrassingen, zoals de lila onderkant met ronde porieën van één van de houtzwammen.

Tot ziens in het nieuwe jaar.

In November bestonden de werkzaamheden vooral uit opruimen en bladeren vegen. De middentuin wordt steeds leger, de Dahlias's en Lathyrus zijn weg. De Metasequoia's lieten in één week al hun naaldbladeren vallen: een flink aantal kruiwagen ladingen moesten van het grasveld geveegd worden. Hiernaast een foto van late herfstzon op de laatste dagen van de bebladerde Metasequoia. In de thematuin zijn alle granen verdwenen, maar er zijn ook al weer een groot aantal vakken gevuld. De medewerkers van het Openluchtmuseum Arnhem, waar behalve boerderijen ook de nuttige planten van vorige eeuwen te zien zijn, hebben een royale hoeveelheid planten met ons gedeeld. Er staan nu al heel veel verfplanten in de grond. Zoals Meekrap (rode kleurstof), Wede en Valse indigo (blauwe kleurstof), Boerenwormkruid, Wouw en Rudbeckia (gele kleurstof). Hieronder een foto van de nieuwe aanplant, al is daarvan in dit seizoen verder weinig meer boven de grond te zien.

De herfst is een kleurrijke tijd en afwisselend veranderen op steeds andere plaatsen in de tuin de bladeren hun uiterlijk. Hiernaast de foto van een goudkleurige Juglans nigra (Zwarte Walnoot). We hebben dit jaar veel regen gehad en geregeld staan sommige plekken in de tuin onder water, zoals rond de kweepeer. En het is lastig schoffelen als plantjes in een moeras staan. Gelukkig gaat het onkruid nu in winterrust en lijkt het alsof we eindelijk de duizendknoop ontmoedigd hebben. De laatste pronkbonen zijn geoogst. Het is nu de tijd om plannen te maken voor volgend jaar. In de thematuin komen in 2013 allerlei planten waar verfstoffen uit verkregen worden. We hebben het eerste vak intussen al gevuld met Wede die een blauwe kleurstof levert. De dahlia's gaan door tot de eerste nachtvorst. Hieronder een foto van Lathyrus en Dahlia's in het herfstzonnetje in de Middentuin.

Op 22 September is de herfst officieel begonnen. Bomen beginnen te verkleuren en overal vallen er eikels, kastanjes en walnoten naar beneden. In de thematuin zijn veel vakken al leeggeruimd. De maisvarieteit met bonte bladeren heeft een aantal kleurrijke maiskolven opgeleverd, zie foto hieronder. De laatste volhouders in de vierkante vakken van de middentuin zijn de bosaardbeien; er zijn nog altijd kleine zoete mini-aardbeitjes te oogsten. Behalve het verzorgen van de middentuin en thematuin helpen de vrijwilligers ook met bestrijden van heermoes en ander hardnekkig onkruid in andere delen van de botanische tuin. Zoals rond de nieuwe uitkijktoren, waar sinds kort de bomen in vorm gebogen zijn om een dragende constructie te gaan vormen, zie foto.

In Augustus is het eindelijk zomer geworden, met zelfs een paar tropische dagen. Daardoor zijn de lathyrus, de dahlia's en gladiolen kleurrijk uitgebarsten. Het vuurwerk van de gladiolen is inmiddels alweer bijna voorbij, maar heel veel andere bloemen blijven doorgaan tot de vorst. Kampioen zijn de lage begonia's. Vanaf Mei tot nu toe zijn ze een aaneengesloten tapijt in wit/roze/rood en ze zijn nog lang niet uitgebloeid. Al die bloemen maken de botanische tuin dit jaar extra uitbundig, een aangename verrassing voor de bezoekers. Ook fotografen profiteren ervan. Op de foto hierboven poseert een bruidspaar in de middentuin tussen de Oostindische kers, zoethout, rabarber, begonia's, lathyrus en taxus baccata. De granen in de thematuin worden ijverig geoogst door de kauwen, zie foto hieronder. De meeste granen hebben het goed gedaan, alleen de twee roggesoorten zijn niet tot bloei gekomen, terwijl van de tarwerogge nu nog enkel de droge stengels over zijn.

In Juli is de tuin mooier en mooier geworden: alles groeit en bloeit. In de middentuin nodigen de bosaardbeitjes uit tot snoepen, de tuinbonen hebben een aantal oogsten geleverd en in alle hoeken en perken staan kleurrijke bloemen. Sommigen eetbaar, zoals de Oostindische kers, de goudsbloemen, daglelies, begonia's, leeuwebekken en borage, anderen als voedsel voor het oog en voor de bijen. Zie de foto hiernaast met van links naar rechts leeuwebekken, crambe cordifolia, dahlia's en begonia's. De grasranden rond de perken liggen er weer meetkundig strak bij en het dwarspad is weer terug van bijna weggeweest. In de thematuin zijn veel granen nu op hun mooist. Zie de foto hieronder van zwarte gerst en Kamut tarwe.

In Juni heeft de overvloedige regen gezorgd voor een explosie van heermoes en duizendknoop, naast alle planten die we wel graag zien groeien. De granen in de thematuin hebben nu keurige naambordjes en sommige soorten beginnen al te bloeien (zie foto). De amaranten weigeren echter boven de grond te komen, misschien te oude zaden, of was de temperatuur nog wat te laag naar hun zin? In de middentuin kunnen de bijen nu genieten van de blauwe Borage bloemen (zie foto), die ook heel bruikbaar zijn voor de versiering van salades. Ze smaken een beetje als komkommer, vandaar dat de plant ook komkommerkruid wordt genoemd. Alléén de blauwe bloemetjes zelf eten, niet het kroontje.

In de maand Mei hebben de vrijwilligers de middentuin volgezet met heel veel bloemen zodat in dit speciale bijenjaar de bijen het heel erg naar hun zin zullen hebben. Er zijn bloeiende viooltjes, begonia's en cosmea's geplant. In de middenvakken beginnen de eerste bosaardbeitjes te kleuren en de Phacelia oftewel Bijenvoer staat in de knop. Ook de granen in de thematuin staan goed boven de grond (zie foto) zodat binnenkort de netten overbodig zijn. Gezaaid maar nog niet opgekomen: vezelhennep, salvia, korenbloem, klaproos, amaranten, capucijners en pronkbonen. Met wat warm weer en goed sproeien met het nieuwe watergeefsysteem kunnen we binnenkort de kick verwachten van nieuw opkomende sprietjes in allerlei soorten. In de kruidentuin is de Mandragora al weer bijna aan het einde van zijn cyclus; de bladeren liggen plat en daartussen glanzen de groene rijpende vruchten (zie foto). Het gevecht met de heermoes en japanse duizendknoop wordt voortgezet.

Aan het einde van deze natte en koude maand april zijn de eerste sprietjes graan eindelijk boven de grond, hoera! In de thematuin zijn alle zes vakken met granen ingezaaid en nu wachten we op warmer weer voor de laatste twee vakken waar maïs en boekweit moeten komen. Hierbij een foto van een kiemend maïszaadje dat in de kas alvast mag beginnen met groeien. Ook de lathyrus is in de kas voorgezaaid en staat al flink boven de grond. Dit jaar willen we tussen de granen opnieuw wat graanonkruiden zaaien, maar het valt nog niet mee om de echte onkruiden te pakken te krijgen. De pakjes met bloemenzaden bevatten allerlei verbeterde en doorgekweekte varianten; extra grote bloemen of prachtige kleurvariaties. Maar net zoals we de oude graansoorten willen laten zien, zoeken we ook hier net zo lang tot we de “gewone” plantjes vinden die intussen dus niet zo gewoon meer zijn.

In Maart zijn we het tuinjaar officieel begonnen, met vier nieuwe vrijwilligers! We hebben in de Middentuin al drie vakken ingezaaid met Borage, Phacelia en tuinbonen, en viooltjes geplant. Na Pasen wordt begonnen met het zaaien van de granen in de Thematuin. Nu we zo goed bemand zijn kunnen we ook assisteren met andere werkzaamheden in de botanische tuin, zoals het onderhoud van de kruiden. De foto laat de Mandragora in de kruidentuin zien die zich hersteld heeft van de vorst en nu verder bloeit.

Bloeiende sneeuwklokjes op 29 februari 2012

Januari & Februari

De maand januari was deze keer een mengeling van herfst en lente. Geen enkele dag vorst, maar wel af en toe regenbuien waarbij direct op de laagste plaatsen in de tuin het water bleef staan. Tussen de regenbuien door werden de laatste herfstbladeren opgeveegd en bleven de Oost-Indische Kers en de Leeuwebekken vrolijk doorbloeien. En intussen verschenen de vroege zachtlila Crocusjes, verschillende Hamamelis struiken begonnen al te bloeien en de heerlijk geurende Chimonanthus dacht ook al dat de winter voorbij was.
Intussen hebben we een flinke vorstperiode achter de rug, en zijn de laatste resten van de zomerbloemen echt afgestorven. Ook de al te vroege bloeiers zijn verrast. De Chimonanthus heeft nu alleen nog bruine restantjes aan zijn takken hangen. Gelukkig zijn er nog wel Hamamelis bloesems over.




En zo zag de Januari-Lente er uit: 

Mandragora die al begint te bloeien